آناتومی و حرکت شناسی عضلات گرداننده شانه (Rotator Cuff Muscles)


آناتومی دقیق (Detailed Anatomy)

عضله فوق خاری (Supraspinatus):

  • مبدا: حفره فوق خاری استخوان کتف (Supraspinous fossa of the scapula).
  • انتها: سطح بالایی برجستگی بزرگ استخوان بازو (Superior facet of the Greater Tubercle of the humerus).

آناتومی و حرکت شناسی عضله فوق خاری با کامیاب نوروزیان

عضله تحت خاری (Infraspinatus):

  • مبدا: حفره تحت خاری استخوان کتف (Infraspinous fossa of the scapula).
  • انتها: سطح میانی برجستگی بزرگ استخوان بازو (Middle facet of the Greater Tubercle of the humerus).

آناتومی و حرکت شناسی عضله تحت خاری با کامیاب نوروزیان

عضله گرد کوچک (Teres Minor):

  • مبدا: لبه خارجی (آگزیلاری) استخوان کتف (Lateral border of the scapula).
  • انتها: سطح پایینی برجستگی بزرگ استخوان بازو (Inferior facet of the Greater Tubercle of the humerus).

آناتومی و حرکت شناسی عضله گرد کوچک با کامیاب نوروزیان

عضله تحت کتفی (Subscapularis):

  • مبدا: حفره تحت کتفی (در سطح جلویی) استخوان کتف (Subscapular fossa of the scapula).
  • انتها: برجستگی کوچک استخوان بازو (Lesser Tubercle of the humerus).

آناتومی و حرکت شناسی عضله تحت کتفی با کامیاب نوروزیان

حرکت‌شناسی و عملکرد (Kinesiology & Function)

عملکرد گروهی (Collective Function):

  • تثبیت و مرکزیت‌بخشی: وظیفه اصلی و حیاتی این گروه، کشیدن سر استخوان بازو به داخل حفره گلنوئید و فشرده نگه داشتن آن در حین حرکت است. این عمل از دررفتگی و حرکات اضافی مفصل جلوگیری می‌کند.
  • ایجاد نیروی رو به پایین: در حین بالا بردن بازو (Abduction)، انقباض دلتوئید سر استخوان بازو را به سمت بالا می‌کشد. عضلات روتاتور کاف (به جز سوپرااسپیناتوس) یک نیروی مخالف رو به پایین ایجاد می‌کنند تا از برخورد سر استخوان بازو به زائده آخرومی (Impingement) جلوگیری کنند.

عملکرد فردی (Individual Functions):

  • Supraspinatus: آغازگر حرکت دور کردن بازو (Initiation of Abduction). این عضله مسئول 15 درجه اول بالا آوردن بازو به سمت جانب است و پس از آن عضله دلتوئید به عنوان نیروی اصلی وارد عمل می‌شود.
  • Infraspinatus و Teres Minor: این دو عضله با هم به عنوان چرخاننده‌های خارجی اصلی بازو (Primary External Rotators) عمل می‌کنند.
  • Subscapularis: این عضله بزرگترین و قوی‌ترین عضله این گروه است و به عنوان چرخاننده داخلی اصلی بازو (Primary Internal Rotator) عمل می‌کند.

عصب‌رسانی (Innervation)

  • Supraspinatus و Infraspinatus: توسط عصب فوق کتفی (Suprascapular Nerve) از ریشه‌های C5 و C6.
  • Teres Minor: توسط عصب آگزیلاری (Axillary Nerve) از ریشه‌های C5 و C6 (همان عصبی که دلتوئید را عصب‌دهی می‌کند).
  • Subscapularis: توسط اعصاب فوق کتفی بالایی و پایینی (Upper and Lower Subscapular Nerves) از ریشه‌های C5 و C6.

خون‌رسانی (Blood Supply)

  • خون‌رسانی این گروه از طریق شریان فوق کتفی (Suprascapular artery)، شریان سیرکومفلکس هومرال قدامی و خلفی (Anterior and posterior circumflex humeral arteries) و شریان تحت کتفی (Subscapular artery) تأمین می‌شود.

ملاحظات کاربردی و تمرینی (Practical & Training Considerations)

  • سندروم گیرافتادگی شانه (Impingement Syndrome): این شایع‌ترین عارضه شانه است که در آن تاندون عضله سوپرااسپیناتوس در فضای تنگ زیر زائده آخرومی فشرده و ملتهب می‌شود. ضعف عضلات روتاتور کاف یکی از دلایل اصلی این سندروم است.
  • پارگی تاندون: تاندون سوپرااسپیناتوس به دلیل موقعیت آناتومیک و داشتن یک “ناحیه بحرانی” با خون‌رسانی ضعیف، بیش از سایر تاندون‌ها مستعد پارگی است.
  • فلسفه تمرین: این عضلات، عضلات “استقامتی” و “کنترلی” هستند، نه “قدرتی”. بنابراین باید با وزنه‌های سبک، تکرارهای بالا (15-20) و تمرکز کامل بر فرم صحیح تمرین داده شوند. هدف، افزایش استقامت و کنترل عصبی-عضلانی است، نه ساختن حجم.

بهترین تمرینات:

  • چرخش خارجی با سیم‌کش یا کش (Cable/Band External Rotation): بهترین حرکت برای تقویت Infraspinatus و Teres Minor. آرنج را کنار بدن ثابت نگه دارید و ساعد را به سمت خارج بچرخانید.
  • چرخش داخلی با سیم‌کش یا کش (Cable/Band Internal Rotation): برای تقویت Subscapularis.
  • حرکت Full Can (اسکپشن): برای تقویت هدفمند Supraspinatus. دست‌ها را با زاویه 30 درجه جلوتر از بدن (در صفحه کتف) و با شست رو به بالا، تا سطح شانه بالا بیاورید. این حرکت به نسخه Empty Can (شست رو به پایین) ارجحیت دارد زیرا ریسک گیرافتادگی را کاهش می‌دهد.
  • اهمیت گرم کردن: فعال‌سازی این عضلات با تمرینات سبک فوق، پیش از انجام حرکات سنگین پرسی مانند پرس سینه و پرس سرشانه، برای پیشگیری از آسیب ضروری است.